Δημοτικά

Η διαμάχη Δήμου Νέας Σμύρνης – Εστίας Νέας Σμύρνης ξεκίνησε από τη μη πληρωμή μισθωμάτων για τη στέγαση του 7ου Λυκείου και 8ου Γυμνασίου σε κτίριο της Εστίας, από το 2010/2011 και μετά, και κατέληξε σε τελεσίδικη δικαστική δικαίωση της Εστίας και εξόφληση χρέους περίπου 3,775 εκατ. ευρώ το 2024. Δεν προκύπτει επίσημη απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου που να διατάζει «να μην πληρώνονται» ενοίκια· η διακοπή πληρωμών ήταν πρακτική επιλογή του Δήμου, βασισμένη στην άποψη ότι, επειδή το οικόπεδο ήταν αρχικά δημοτικό και η χρήση άλλαξε (σε σχολεία), δεν όφειλε μίσθωμα, θέση που τα δικαστήρια τελικά απέρριψαν.​

Πώς προέκυψε το χρέος

• Η Εστία έχει την κυριότητα του Μεγάρου όπου στεγάζονται το 7ο Λύκειο και το 8ο Γυμνάσιο, και διεκδίκησε μισθώματα για την εκπαιδευτική χρήση του χώρου.​

• Ο Δήμος σταμάτησε να καταβάλλει μισθώματα περίπου από το 2010–2011, θεωρώντας ότι σε οικόπεδο που θεωρεί «δικό του» και με χρήση δημόσιας εκπαίδευσης δεν οφείλει ενοίκιο.​

• Από τη συσσωρευμένη μη πληρωμή μισθωμάτων και τόκων δημιουργήθηκε οφειλή που με τις δικαστικές αποφάσεις προσδιορίστηκε στα 3,775 εκατ. ευρώ.​

Αίτια της 12ετούς δικαστικής διαμάχης

• Μη καταβολή μισθωμάτων: Για περίπου 12 χρόνια, ο Δήμος δεν πλήρωνε μισθώματα, ενώ η Εστία διεκδικούσε μισθώματα από το 2010 και μετά, με συνολικές αξιώσεις που σε κάποια φάση αναφέρονται έως και 5,8 εκατ. ευρώ.​

• Αμφισβήτηση ιδιοκτησίας: Ο Δήμος υποστήριζε ότι το οικόπεδο είναι δικό του και άρα δεν πρέπει να πληρώνει, ενώ η Εστία στράφηκε δικαστικά και δικαιώθηκε στο ιδιοκτησιακό.​

• Επιπτώσεις στα σχολεία: Μαθητές και γονείς του 7ου Λυκείου και 8ου Γυμνασίου προχώρησαν σε διαμαρτυρίες, καθώς το σχολικό συγκρότημα απειλούνταν με έξωση λόγω της διαμάχης για τα απλήρωτα ενοίκια.​

Νομικό πλαίσιο που επικαλέστηκε η Εστία

• Η διεκδίκηση στηρίχθηκε στις διατάξεις του Αστικού Κώδικα για τη μίσθωση ακινήτων (άρθρα 574 επ. ΑΚ) και την υποχρέωση καταβολής μισθώματος, καθώς και στους τόκους και την αποζημίωση λόγω καθυστέρησης.​

• Τα δικαστήρια επιβεβαίωσαν ότι, ανεξάρτητα από τον ισχυρισμό του Δήμου για το οικόπεδο, υπήρχε έγκυρη μισθωτική σχέση και ο Δήμος όφειλε τα μισθώματα.​

Υπήρξε απόφαση «μη πληρωμής» και ποιοι ψήφισαν

• Δεν εντοπίζεται στον ΔΙΑΥΓΕΙΑ ή σε δημοσιευμένα πρακτικά απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου που να λέει ρητά «δεν πληρώνουμε ενοίκια στην Εστία», ούτε λίστα συμβούλων που να ψήφισαν κάτι τέτοιο.​

• Οι πηγές περιγράφουν τη διακοπή πληρωμών ως στάση/γραμμή του Δήμου στη βάση της «μη οφειλής», όχι ως ονομαστική ψηφοφορία συμβούλων για διακοπή ενοικίων, και άρα δεν υπάρχουν δημόσια καταγεγραμμένα ονόματα που να ψήφισαν υπέρ της μη πληρωμής.​

Τελική έκβαση

• Μετά από περίπου 12–13 χρόνια δικαστικών διαδικασιών, η Εστία δικαιώθηκε οριστικά τόσο στο ιδιοκτησιακό όσο και στο μισθωτικό σκέλος.​

• Το 2024 το Υπουργείο Εσωτερικών ενέκρινε επιχορήγηση περίπου 3,7 εκατ. ευρώ προς τον Δήμο Νέας Σμύρνης, ώστε να εξοφληθεί το επιδικασθέν ποσό προς την Εστία, και εκδόθηκαν τα αντίστοιχα χρηματικά εντάλματα.

Τα σχολεία είναι πράγματι ευθύνη του κράτους, αλλά η ελληνική νομοθεσία έχει «φορτώσει» μεγάλο μέρος της υλικοτεχνικής ευθύνης (κτίρια, μισθώσεις, συντήρηση) στους δήμους, γι’ αυτό και ο Δήμος Νέας Σμύρνης χρεωνόταν τα ενοίκια της Εστίας.​

Τι λέει το νομικό πλαίσιο

• Η μέριμνα για απόκτηση γης, μελέτη, ανέγερση, συντήρηση και ακόμη και μίσθωση ακινήτων για στέγαση δημόσιων σχολικών μονάδων ανήκει στους δήμους (Κώδικας Δήμων, Ν. 1892/90 άρθρο 113, Ν. 1894/90 άρθρο 5, σχετικές εγκύκλιοι ΥΠΑΙΘ).​

• Το Υπουργείο Παιδείας και οι ΚΤΥΠ Α.Ε. έχουν επιτελικό/χρηματοδοτικό ρόλο (προγράμματα, κτηριολογικά πρότυπα, έργα), αλλά ο δήμος είναι ο «φορέας υλοποίησης» τοπικά.​Πώς δουλεύει στην πράξη

• Όταν δεν υπάρχει δημόσιο κτίριο, ο δήμος μπορεί να νοικιάσει ιδιωτικό ακίνητο για σχολείο και να πληρώνει μίσθωμα, καλυπτόμενο εν μέρει από ΚΑΠ/κρατική χρηματοδότηση, αλλά λογιστικά η υποχρέωση είναι του δήμου.​

Σύνδεση με την υπόθεση Εστίας

• Η Εστία είναι ιδιωτικός φορέας με ιδιόκτητο κτίριο· ο Δήμος χρησιμοποιούσε χώρους του για σχολεία, άρα νομικά λειτουργούσε ως μισθωτής, όπως συμβαίνει με όλα τα «μισθωμένα σχολεία» στα μεγάλα αστικά κέντρα.​

• Τα δικαστήρια έκριναν ότι, εφόσον υπάρχει μίσθωση για σχολική χρήση, ο δήμος οφείλει τα μισθώματα, ανεξάρτητα από το ότι η εκπαιδευτική πολιτική είναι κρατική αρμοδιότητα.​

• Αυτό δεν αναιρεί ότι η παιδεία είναι κρατική ευθύνη· σημαίνει όμως ότι το κράτος «εκχωρεί» στον ΟΤΑ την υποχρέωση να βρει κτίριο και να το συντηρεί/μισθώνει, κάτι που έχει θεσμοθετηθεί για όλα τα δημοτικά και πολλά γυμνάσια/λύκεια.​